Monday, November 7, 2011

Ó.Øåêñïèð " ªíãºðñºí á¿õýí ýõëýë"

                                                                Òýðã¿¿í  áàéð - 2008
ÑЗ-í òýíõèìèéí Ñýòã¿¿ë ç¿éí –I  
           Á.Æàãäàãñ¿ðýí
Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí á¿õýí ýõëýë”

Ìèíèé ¿çñýí õàðñàí þì á¿ãä ìèíèé àìüäðàëä ýõëýë ìèíü áîëæ áàéíà.  Àìüäðàë ìèíü àëãà äàðàìõàí ç¿ðõíèé ìèíü öîõèëòîîð ýõýëæ àñàð òîì äýëõèéí öýýæèíä àëãà äàðàìõàí ìºð ãàðãàæ àëõñàí ìèíü îäîî ìèíèé èòãýë ä¿¿ðýí  èíýýìñýãëýí àëõàõ çàì ìèíü áîëæ áàéíà. Ìèíèé àìüäðàëûí õîðîì ìº÷ ºíãºðºõ òóñàì ìèíèé àìüäðàë ýõýëæ áàéäãèéã áè ìýäýðñýí.  Óòãà çîõèîë ñîíèðõîí õ¿¿õäèéí çîõèîë÷ äýýð î÷èæ áàéñàí ìèíü ºíººäðèéí ìýðãýæèëýý ñîíãîõûí ýõëýë, òýýâðèéí æîëîî÷ ààâûíõàà ìàøèíûã ñîíèðõîí ã¿éæ áàéñàí ìèíü æîëîî÷ áîëîõûí ìèíü ýõëýë, àëèà æààõàí ¿åäýý àéë ãýð áîëæ òîãëîæ áàéñàí ìèíü èðýýä¿éä àìüäðàëàà çîõèîõ ñàéõàí àìüäðàëûí ìèíü ýõëýë áàéñàí. Ìèíèé áàãà íàñ òýð ÷èãýýðýý ìèíèé àìüäðàëûí ýõëýë áàéñàí ãýäãèéã ýíý ýññýã áè÷èæ ñóóõäàà áè îéëãîëîî. Ǻâõºí ìèíèé àìüäðàëààð ýíý “ªíãºðñºí á¿õýí ýõëýë” ãýõ ýíý ãàéõàëòàé ¿ã õÿçãààðëàãäàõã¿é áèëýý. XIX-ð çóóíû õóâöàñíû ìîäà XX-ð çóóíû äýëõèéí çàãâàðûí ýõëýë áàéõ õàìãèéí íààä çàõûí æèøýý áèëýý. Èíãýýä áîäîõîä áèäíèéã àìüäðàëä çààæ ñóðãàæ áàéäàã õ¿ì¿¿ñ ìààíü áèäíèé ºíãºðñíèéã èðýýä¿éíõ íü ºìíº ÿìàð÷ ºðã¿é áàéõàä ìèíü òóñëàäàã õ¿ì¿¿ñ þì áàéíà õýìýýí áè îéëãîæ áàéíà.  Áè îäîî áîäîæ áàéíà. Àíõ  “À” ¿ñýã òàâèõ ãýæ àëäàæ îíîæ ñóóñàí ìèíü îäîîãèéí ýññýãýý áè÷èõ ãýýä áîäëîãîøèðîí ñóóãààãèéí ìèíü ýõëýë þì áàéíà. Ýíý ñàéõàí ¿å¿ä ìèíü èéì ãàéõàëòàé óòãûã àãóóëäàã ó÷èð ÿã îäîî ÷ ãýñýí ºíãºð÷ áàéãàà ýíý öàã õóãàöààãàà èðýýä¿éíõýý ñàéõàí ýõëýëèéí òºëºº çîðèóëàõ áîëíî. ¯¿íäýý ÷ áè èòãýëòýé áàéãàà. 

                                                                              II-ð áàéð

                                                                                          ÒÍÎÑ-ûí òýíõèìèéí

                                                                                 Ò¿¿õ àÿëàë æóóë÷ëàëûí –I  

                                                                                                  îþóòàí  Ä.Öýãìýä

 Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí ávõýí ýõëýë”
ªã뺺 ãýðýýñýý ãàðàõäàà ýýæäýý óóðëààä áè æààõàí ñýòãýë äóíäóóð áàéëàà. Øèíý ºäðèéã èíãýæ óãòàæ áàéãàà þì ÷èíü ºíººäðèéí àæèë ávòýõãvé ávðõýã ºäºð áîëîõ áàéõäàà ãýæ áîäîãäîâ. Àâòîáóñíû áóóäàë îðîõ çàìäàà áàñ îðøóóëãûí öóâààòàé òààð÷èõëàà. Õvìvvñ îðøóóëãàòàé òààðàõ ñàéí õàìàã ìóó ìóóõàé ávõíèéã àâ÷ îääîã ë ãýëöäýã. Õàðèí íàäàä èíãýæ òààðñàí íü íýã èõ òààëàãäñàíãvé. Ìýäýýæ õví õîðâîîãèéí ìºíõ áóñûã vçvvë÷èõýýä áàéõàä þóíä íü áàÿðëàõàâ äýý ãýæ áîäîîä öààø àëõàõäàà íèëýýä çvéë ýðãýövvëæ áîäîæ áàéòàë ãýíýòõýí …áè ÷ áàñ õýçýý íýãýí ºäºð èíãýæ öóâàà õºäºëãºõ íü ãàðöààãvé þì ãýæ áîäîãäîâ. Ìàãàäãvé ìèíèé èíãýæ öóâàà õºäºëãºõ ãýñýí íü áóðóóòãàõ áàéõ äàà.  Õýðýâ òèéì çvéë áîëáîë ìóó ýýæ ìèíü ººðèé㺺 áóðóóòãàõ áàéõäàà. ßëèìãvé àñóóäëààñ áîëæ ýýæòýéãýý ìàðãàäàããvé ë áàéæ åð íü îðîé î÷îîä óó÷ëàëò ãóéÿäàà ãýæ áîäîîä öýýæ ävvðýí àìüñãàà àâëàà. Óóðëàæ òóíèõ ýýæòýé óíààíä ñóóõ ìºíãºòýé ñàíàæ ñàðâàéõ õýí íýãýíòýé áàéíà, áàñ îäîîãèéíõîîñîî èëvv ávõíèéã áàãòààñàí ìºðººäºëòýé áè þóíäàà ÷ ãóíèãëàõàâ äýý. Ýíý ávõýí ìèíèé àìüäðàëûí óòãà ó÷èð òýìvvëýë áèø ãýæ vv? Íýãýíòýý ë ìºíõ áóñûã vçvvëýõ öàãò áèäíèé õýí áàéõ íü õàìààãvé. Õàðèí áèäíèé õýí áàéñàí áý ãýäýã ë ÷óõàë ñàíàãäàõ þì øèã. Áèäíèé ñàíàìñàðãvé ãàðãàñàí ÿìàð íýãýí àëäàà ýíäýãäýë ávõýí àëü ýñâýë õèéñýí ávòýýñýí ñàéí ñàéõàí ávõýí ìàðãààøèéí ìàãàäãvé äàðààãèéí ñàéí ñàéõàí ávõíèé óõààðëûí vvä áóþó “ªíãºðñºí ávõýí ýõëýë” ÷  áàéæ áîëîõ þì. Òèéìýýñ õýí íýãýíä òààãvé äóðñàìæ òààëàìæãvé ñýòãýãäýë vëäýýõãvéí òóëä véë õºäëºë vã ÿðèàãàà ñàéòàð áîäîæ öýãíýæ áàéìààð ë þì øèã… Ãýñýí õýäèé ÷ õví ãýäýã ñàíàñíààð áîëäîããvé èòãýëãvé àìüòàí áîëîõîîð àëäàæ ë òààðíà.  Ãýõäýý çvãýýð ë ñàéõàí àìüäðàõ ãýýä vçüå.
                                                                         III-ð áàéр 
ÌÕÓÇ”-ûí òýíõèìèéí  ÌÕÓÇ-ûí - I   Ã.Ãàíöýöýã
                       
                                         Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí á¿õýí ýõëýë”

Ãîëûí óñ ãîëäèðëîî óðñàõäàà ýðãýæ áóöäàãã¿é øèã ºíãºðñºí àìüäðàë ìèíü áóöàæ èðýõã¿é íü õàðàìñàëòàé. Ñàëàà ãýçãýý òóóçààð ÷èìýí ñóðàã÷èéí ä¿ðýìò õóâöñààð ãî¸æ ñóðãóóëüä îðæ áàéñàí ìààíü ñàÿõàí ìýò áîëîâ÷ öýöýãëýæ óÿñàí òóóçàà àâ÷ ñóðàã÷èéí ä¿ðýìò õóâöñàà òàéëààä ýâõýõ öàã õóãàöàà íèñýí îäîõ ñóì ìýò ºíãºð÷ýý. Îþóòàí ãýäýã íýð ç¿¿ãýýä îþóíû  äàëàéä ñýë¿¿ðýý òàâèí îðëîî. Àõàðõàí ÷ ãýñýí ºíãºð¿¿ëñºí àìüäðàëàà ýðãýí íýã ýíý ìº÷èä äóðñàõàä àëäàà îíîî àìæèëò á¿òýýëýýð ä¿¿ðýí ºíãºðñºí àæýý. ßìàð ãýíýí òîìîîã¿é äýãæ äýðâýæ  ÿâñàí ¿å âý äýý ãýæ áîäîõîä àðàé áè ýðòõýí óõààðñàí áîë ÷ ãýñýí áîäîë ººðèéí ýðõã¿é ñýòãýëä áóóõ þì. ªíãºðñíèéã áóöààæ áîëîõã¿é áîëîõîîð õàéðàí õèé äýìèé òîãëîæ íààäñàí á¿õíýýñýý ñóðãàìæ àâ÷ àëò øèã ¿íýòýé öàã õóãàöààã õîðîì á¿ð àëäàõã¿éãýýð àøèãëàõààð òýì¿¿ëæ ÿâíà áè.  Áàÿð áàÿñàë çîâëîí ãóíèã ýýëæëýí áàéäàã ýíýõýí õîðâîîä áèä öàã ÿìàãò ºíãºðñºí á¿õíýýñýý ñóðàëöàí èðýýä¿éä ¿ðãýëæëýõ àìüäðàëûí ìèíü ýõëýë íü áîëñîîð áàéíà. Òèéìýý áèäíèé ºíãºð¿¿ëñýí àìüäðàëûí ìèíü ìº÷  õîðîì á¿õýí ýõëýë áîëæ áàéäàã áèëýý.
                                                                       
                                                               Òýðã¿¿í áàéð - 2009 
 ÒÍÎÑ”-ûí òýíõèìèéí  ÒÀÆ- 1 Ý.ªëçèéáàò
                                                      Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí á¿õýí ýõëýë”

Öàã õóãàöàà õóìõèéí òîîñûã õààøàà ÷ þì õèéñãýí îäîõ àäèë õ¿ì¿¿í áèäíèéã ÷ áàñ ë íýã ç¿ã ð¿¿ õèéñãýí îäîõ þì. Òýíãýðèéí áàðààí ¿¿ëñèéí ñèéìõèéãýýð õààÿàõàí òóñàõ íàðàí ÷ õ¿ðòýë öàã õóãàöààíû áîîë ìýò. Öàã õóãàöààã ïèðàìèäààñ àéäàã ãýëöäýã. Íàäàä õàðèí ÷ ýñðýãýýðýý þì øèã. Öàã õóãàöàà ë ò¿¿íèéã áîñãîæ, ºíººã õ¿ðòýë õàäãàëñàí áèëýý. Õàðèí òýðõ¿¿ òºãñãºë íü øèíý íýãýí åðòºíöèéí ýõëýë ãýäãèéã õàðààõàí óõààðäàãã¿é. ªíãºðºí îäîõ á¿õýí õ¿ì¿¿í çàÿàò áèäíèé ýõëýë. ªòãºñèéã ¿äýæ, íÿëõàñûã óãòàõ õîðâîîãèéí æàì õàòóó ìýò áîëîâ÷ ÷èí ¿íýíäýý õºâºí ìýò 纺ëºí, óñ ìýò óÿí áèëýý. Òèéìýýñ ýíýõ¿¿ ýññýãýýð áè çºâõºí ºíãºðºí îäîõ áîëîí óãòàí èðýõ öàã õóãàöààíû õîðâîîãèéí íýãýí ºäºð ¿¿ð öàéí íàð ìàíäàñíààð õàìàã á¿õíèé ýõëýë òàâèãäàõ ìýò á¿õ åðòºíö ýõýëæ áàéõàä õàðèí äýëõèéí íºãºº õÿçãààðò øºíº áîëæ á¿õ ç¿éë òàéâàí àìãàëàí çîãñîíãè áàéäàëäàà îðæ áàéäàã. Òèéìýýñ ÷ ýíý á¿õíýýñ ¿çýõýä á¿õ ç¿éëä “Ýõëýë” ãýæ áàéäàãòàé àäèëààð “Òºãñãºë” ÷ ãýæ áàéíà
Òºãñãºë  á¿õýí øèíý àìüäðàëûí ýõëýë áàéäàã.
Ýíý åðòºíöºä áèä îëóóëàà áîëîõîîð á¿õ ç¿éë áèå áèåíýýñýý õàìààðàëòàé áîëæ îðõèäîã. ̺í㺠îëîõ íü áèçíåñèéí ò¿íøýýñýý, õàéð ñýòãýë ýñðýã õ¿éñòíýýñýý, àëáàí òóøààë ýðõ ìýäýë íü õàìòðàí àæèëëàãñàä, ¿çýë áîäîë íýãòí¿¿äýýñýý, àìàð àìãàëàí àìüäðàë íü àõ ä¿¿ õàìààòàí ñàäàí, íàéç íºõ人ñ íü ÿìàð íýã áàéäëààð õàìààðíà. ªäºð á¿ð öàã õóãàöàà õîðîì, ìèíóò, ñåêóíäýýð  õýìæèãäýí ýíýõ¿¿ ýðèí çóóí ãýðëèéí õóðäààð õºãæèæ áàéãààòàé àäèë áèäíèéã àìüñãàëàõ á¿ðä íýã õ¿í òºðæ øèíý àìüäðàëûí ýõëýë òàâèãäàæ áàéäàã áîë áàñ íýã õ¿í ¿õýæ  àìüäðàë íü ìºõºæ áàéäàã íü àìüäðàëûí íýãýí ýõëýë áîëîí òºãñãºëèéí òîìîîõîí æèøýý þì.
Ýíý ºäºð òàíû ¿ëäñýí àìüäðàëûí ýõíèé ºäºð áîëîõîîð àìüäðàëàà ñàéõíààð ýõë¿¿ëýýðýé. Òàíä àìæèëò õ¿ñüå.

    II-ð áàéр 

“ÌÕÓÇ”- тэнхимийн

 ÌÕÓÇ-ûí - I îþóòàí Ã.Îòãîíñ¿ðýí

                       
Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí á¿õýí ýõëýë”
Ýíý åðòºíöºä õ¿í ýõýýñ òºðººä åðòºíöèéí ìºíõ áóñûã ¿ç¿¿ëýõ õ¿ðòëýý  àëäàà ýíäýãäýë ãóíèã çîâëîí ãýýä á¿õ ë ç¿éëèéã òóóëäàã áèëýý. Áè 10 æèëýý òºãñººä îþóòàí èðýýä¿éäýý èõèéã á¿òýýõ ãýæ õîòîä èðñýí. ªìíº íü õîòûí ÿìðûã íü ÷ ìýäýõã¿é ãî¸îîð òºñººëæ áàéñàí áîëîâ÷ ñàéõàí ç¿éë èõ ÷ ñýòãýë ºâòãºì ç¿éë ÷ èõ áàéëàà. Ñàÿõàí áè õè÷ýýëýý ýðò òàð÷èõààä ãýðòýý õàðèõ çàìäàà ãàíäàí îðñîí þì. Õààëãààð îðîõîä õºëíèé ºìí¿¿ð òàãòàà ã¿éëäýýä õàðæ ¿çýõ þì èõ áàéñàí. Ãýòýë íýã æààõàí õ¿¿õýä ºâäºã뺺ä äºðâºëæèí õàéðöàã óðäàà òàâü÷èõñàí èõ ºðºâäºëòýé áàãàä÷èõñàí õèðòýé õóâöàñ, õàëòàð í¿¿ð, õàëòàð ãàðòàé äóó äóóë÷èõñàí ñóóæ áàéëàà. Æààõàí õ¿¿õä¿¿äòýé ã¿éæ òîãëîæ ÿâàõûí îðîíä çºâõºí ìºíãºíèé òºëºº çºâõºí õîîë óíä ºäðèéã ºíãºð¿¿ëýõ ãýæ àìüäàð÷ áàéãàà þì øèã ñàíàãäñàí. Òýð õ¿¿ãèéí õàæóóãààð íýã ýìýý ÿâæ áàéãààä î÷èæ õ¿¿ä ìºí㺠ºãººä òàíàéõ õààíà áàéäàã âý? ãýõýä õ¿¿ àéñàí  ÿíçààð àÿàðõàí Áàÿíõîøóó ãýæ õýëñýí. Ýìýý äàõèàä ë õ¿¿ ìèíü ààâ ýýæ íü þó õèéäýã âý ãýæ àñóóõàä þó ÷ õèéäýãã¿é ãýæ õàðèóëñàí. ßäàæ ààâ ýýæ íü àæèë õèéäýã ãýæ õýëýýñýé òèéì áàéãààñàé ãýæ áîäîæ áàéñàí ÷ ¿ã¿é áàéëàà. Òýð ýìýý ò¿¿íä 5000 òºãðºã ºãººä ìèíèé õ¿¿ ýí¿¿ãýýð þó àâàõ âý?  ãýõýä ààâ ýýæ ä¿¿äýý èäýõ þì àâààä î÷íîî ãýýä ìºí㺺 æèæèã áîëãîí íóãëàæ áàðèàä áîñîîä ã¿é÷èõëýý. Èéì ç¿éë õàðààã¿é íàäàä èõ ºðºâäºëòýé õýö¿¿ õàðàãäàæ áèëýý. Áè ýöýñò íü òýð õ¿¿ã  ÿàãààä èíãýæ àìüäàð÷ áàéãàà, ÿàãààä èéì áàéãàà þì áîë ãýæ èõ áîäñîí. Èíãýæ àìüäðóóëæ áàéãàà õ¿¿õäýý õàéðëàõ ñýòãýëã¿é ýöýã ýõèéã ÿàëòàé áèëýý. Íàìàéã þóãààð ÷ äóòààõã¿é èõ ýðäýì íîìòîé áîë ãýýä ÿâóóëñàí ààâ ýýæýý áîäîõîîð ñýòãýë óóæèð÷ áàõàðõàõ ñýòãýë òºðñºí. Ýöýã ýõ ãýäýã ÷èíü ¿ð õ¿¿õäèéíõýý òºëºº ¿¿ðýã õ¿ëýýæ õàðèóöëàãàòàé áàéæ õàéðëàæ ýíõðèéëæ áàãà íàñàíä íü ãýð á¿ëèéí àç æàðãàëûã ìýäð¿¿ëæ áóñàä õ¿¿õäèéí àäèë ë àìüäðàõ ¸ñòîé ø¿¿ äýý.  Îäîî ¿åä ñàéõàí ãýð á¿ë¿¿ä áàéäàã ÷ ¿¿íèé õàæóóãààð ñýòãýë äóíäóóð ãóòàð÷ àìüäàð÷ áàéãàà õ¿¿õä¿¿ä èõ áàéãàà. Èéì ãýð á¿ë¿¿ä àìüäðàëàà ýðãýí íýã õàðààñàé ãýæ õ¿ñýõ áàéíà.  
                                                              III- áàéð
ÑÇ-í òýíõèìèéí Ñýòã¿¿ë ç¿éí –I   Á.Õàäáààòàð    
Ó.Øåêñïè𠓪íãºðñºí á¿õýí ýõëýë”
Òàíû àìüäðàë ÿã þóíààñ ýõýëäýã áîë òà àíçààðñàí óó? Ìèíèé áîäëîîð  àìüäðàëûí ýõëýë íü  õ¿í ººðºº. Õ¿í ýõèéí õýâëèéíýýñ ãàðñàí öàãààñ õîéø ìàãàäã¿é àãààð àìüñãàëæ ýõýëñýí öàãààñ õîéø áèäíèé àìüäðàë ýõýëäýã áàéõ ãýæ áîääîã. Áè òýãýõýä íàéìäóãààð àíãèä áàéëóó äàà. Õàâàð îðîé áîë÷èõñîí  óëñûí øàëãàëò èõ äºõñºí áàéëàà. Íýã ãàðòàà ñóðíàãèéí öýöýã íºãºº ãàðòàà Ìîíãîë õýëíèé áèå äààõ àæèë ãýñýí õàÿãòàé äýâòýð áàðü÷èõñàí Ѻãíºãºð óóëûí áýëýýð àëõàæ ÿâàõäàà áè íýã ç¿éëèéã áîäñîí þì. Åð íü áè íàéìäóãààð àíãèà îíö òºãñºõ ¿¿ ìóó òºãñºõ ¿¿, åð íü õýíä õàìààòàé þì ãýäãýý óäààí áîäñîí. ¯¿íèé ýöýñò íàäàä ë õàìààòàé áàéñàí ººð õýíä ÷ áèø. Áè òýð ¿åýñ ººðèé㺺 ÿëäàã ìàãàäã¿é òàíèäàã ÷  áîëñîí ãýõ ¿¿ äýý. Òýð  ºäºð ìèíèé òîëãîéä íýãýí 4 ìºð ø¿ëýã îðæ èðñýí þì.
Íàð ÿàãààä ÷àì äýýð òóñààä áàéäãèéã ìýäýõ ¿¿
Àìüäðàë ÷àìààñ ýõýëäýã ó÷ðààñ
Íàñ ÿàãààä õ¿ì¿¿íèéã õºò뺺ä áàéäãèéã ìýäýõ ¿¿
Àìüäðàëûã óòãàòàé áîëãîäîã ó÷ðààñ … ýíý 4 ìºðò ë íàìàéã ººð÷èëæ ÷àäñàí þì. Áè ÿìàð íýãýí ç¿éëýýñ øàíòðàõäàà òààã¿é ¿åäýý äàíäàà áîääîã þì. Áè 10 æèëä áàéõäàà ë ñýòã¿¿ë÷ áîëíî ãýæ áîääîã áàéñàí íü ºíººäºð “Èõ Ìîíãîë“ ãýäýã èõ àéëûí áîñãûã àëõàæ îðñîí íü òýð ºíãºðñºí á¿õíèé ýõëýë þì óó äàà. Áè  ººðòºº ãàíö ë àñóóëò òàâüäàã “Þóíû òóëä õ¿í áîëæ òºðñºí þì” ýíý àñóóëòûí õàðèóëòûã  ìýäëýã, àâúÿàñ, õºäºëìºð ýíý 3-ûã  òà àìüäðàë äýýð õàðóóëæ ÷àääàã ë áàéâàë þóíû òóëä õ¿í áîëæ òºðñíºº ìàãàäã¿é óõààðàõ áèç ýý. Àìüäðàë ãýäýã ¿ë ìýäýõ óõàãäàõóóíû ýõëýë íü íàäààñ øàëòãààëíà. Òèéìýýñ ìèíèé ºíãºðñºí þì á¿õýí ýõëýë ìºí ãýæ áè õýíèé ÷ ºìíº áàðäàì õýëæ ÷àäíà. ßàãààä ãýâýë áè ºíººäºð õèéæ á¿òýýæ ÷àäàæ áàéãàà ç¿éëýý õèéæ ÷àääàãã¿é áàéñàí òýð ¿åýñ ë ìèíèé àìüäðàë ýõýëñýí áàéõ. Àìüäðàë òýð àÿàðàà ýõëýë. Èæèé ààâ ÷èíü ÷àìàéã ýõë¿¿ëñýí ÷è òýð ýõëýëèéã öààø íü ¿ðãýëæë¿¿ëýõ ¸ñòîé.
ªíãºðñºí á¿õýí ìèíèé ýõëýë
ªíººäðèéã õ¿ðòýë


                                                                        Òýðã¿¿í áàéð -2011
МХУЗ-ын тэнхимийн Монгол–Англи хэлний
 багшийн ангийн 1-р курс  Б.Бямбацэрэн
Өнгөрсөн бүхэн эхлэл

Бид эх орондоо төрж өссөн цагаасаа эхлэж эргэн тойрныхоо орчинтойгоо дасан зохицож эхэлдэг билээ. “Хүн болох багаасаа хүлэг болох унаганаасаа” гэж зүйр цэцэн үг байдаг. Эхийн хэвлийгээс мэндлэхдээ энэ дэлхий ертөнцөд цуурайтуулж байгаа дуу авиа, хөлд орж байгаа үзэгдэл, ярьж хийж байгаа үйл хөдлөл, ээж аавын өхөөрдөн дуудаж байгаа нэр, хайр энэрэл, багын дурсамж энэ бүхэн өнгөрсөн аз жаргалтай цаг хугацаа. Энэ бүхэн миний хувьд өнөөдрийн бас маргààøèéí цаашлаад ирээдүйн минь эхлэл байсан гэж бодож явдаг. Би багадаа бөмбөгөөр байнга тоглодог байсан бол спортын хүн, дуулж бүжиглэдэг байсан бол урлагийн хүн болох байсан байх. Гэвч би багадаа үзэг цаас нийлүүлэн хэдэн тоглоомондоо хичээл зааж тоглох дуртай байсан болохоор би өнөөдөр багш болох хүсэлдээ хөтлөгдөн Монгол-Англи хэлний багшийн мэргэжлээр суралцаж байна.
Хүн хүнээ хайрлаж хүндэлж байж л хүн бүхний хүндэтгэлийг хүлээж чадна. Өөрийгөө ч хайрладаггүй өрөөлийг ч хайрладаггүй хүн хэзээ ч хүн шиг хүн байж, өрх гэр, аймаг, хот цаашлаад улс эх орондоо хувь нэмэрээ оруулахгүй. Хүн болж төлөвшөөд амьдрал дээр гарахад алдаа гаргахгүй байна гэж үгүй.
Та бидний мэдэх ихэнхи алдар нэртэй амжилтанд хүрсэн хүмүүс алдаа гаргаж түүн дээрээсээ суралцсан байдаг. Тэднээс дурьдвал:
Жүжигчний сургуулиас хасагдаж олны өмнө гарахдаа хэтэрхий ичимхий байна гэгдэж байсан LUCILLE BALL, гитарын аялгуу хэтэрхий хоцрогдож байна гэж шүүмжлүүлж харъяат сургуулиасаа гэрээгээ цуцлуулсан ТНЕ ВЕАTLESS, сагс тоглох авъяасгүй хэмээн багаасаа хөөгдөж гэртээ очиж унтлагын өрөөндеө уйлж байсан MICHEAL JORDAN, сурахад хэтэрхий тэнэг мөн жирийн хүүхдийн юм ойлгох чадваргүй гэж багшдаа зэмлүүлж байсан ТНОМАS EDISON, шинэлэг санаа байхгүй төсөөлөх чадвар муутай гэж ажлаасаа халагдаж байсан WALT DISNEY, эхнэр нь нас барж бизнес нь дампуур ч мөн арван сонгуульд ялагдаж байсан АВКАНАМ LINCOLIN. Алдаан дээрээ суралцаж амжилтанд хүрэхийн гол түлхүүр нь цаг хугацаа. Цаг хугацàа, хүн хоёр шууд хамааралтай байдаг.
Өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гурван мөчлөгч мөн адил. Тархай бутархай байсан Монгол овог аймгуудыг íýãòãýñнийхээ хэрээр дэлхийн соёл иргэншилд гайхамшигтай нөлөөлсөн Чингэсийн Их Эзэнт гүрний үе, Үндэсний сэргэн мандлын хөдөлгөөн өрнөсөн 1911, Ардын хувьсгал ялсан 1921, Бүгд найрамдах засгаа тунхагласан 1924, тусгаар тогтнолоо бодитой зөвшөөрүүлсэн, тоталитар тогтолцооноос ангижирсан 1990 он, зууны төгсгөлийн 80, 90-ээд оны үйл явдлууд мөн чанар, цар хүрээ, ач холбогдлоороо үнэхээр агуу юм. Чухамхүү энэхүү алтан агшинд Монголчууд хувь заяаныхаа шинэ сонголтыг хийж чадснаар хүн төрөлхтний нийтлэг хөгжлөөс хол хаягдсанаа нөхөх боломжтой болсон билээ.
Нэг л мэдэхнээ даруй 20 жилийг үджээ. Èéíхүү өнөө үеийн залуус бид “НI”-аар мэндэлж, "Вуе"-аар салж, "Good”-ээр ярьж, "Google"-ээр тэнэж нэрийг нь ч дурьдах эрхгүй байсан өвөг дээдсээрээ бахархан хурын ус мэт босоо Монгол бичигээрээ гангарцгааж оюунлаг залуус гадаадын аль ч улс оронд суралцан ажиллаж амьдарч байна. Үүнээс үзэхэд алдаан дээрээ суралцаж өнгөрсөн бүхэн эхлэл байдаг гэдгийг санаж гэрэлт ирээдүйн төлөө өнөөдөр зөв хүн байцгаая оюунлаг залуусаа.

Дэд  байр 
ТАЖГХ-ний ТН -ийн  багшийн 1-р курсын
М. Өлзийжаргал
“Өнгөрсөн бүхэн эхлэл”
Өнгөрсөн бүхэн эхлэл гэх энэхүү энгийн хэрнээ эгэл бус үгийг алдарт У. Шекспир алдаж онох бүртээ өөртөө хэлж өөрийгөө зоригжүүлж өнөөгийн энэ их амжилтыг бүтээж чадсан гэдэг. Энэ хүний мөрөөр бид ч мөн адил хожмын суут нэгэн болж мөнхрөх ч юм билүү. Харин тэр өнөөдөр өчигдөр юу хийж бүтээсэн бэ гэдгээс л хүний амьдрал ямар байх нь харагдана гэжээ.  Алс холын нутгуудаас эцэг эхийхээ халаасыг нимэглэн байж энэ сургуульд ирээд оюутан гэх нэр зүйж юуны төлөө суралцаж байгаа юм болоо. Хариулт нь ердөөл хүнээс гар харалгүй өөрөө бие дааж амьдрахын тулд суралцаж байгаа гэж бодож байна. Бид ирсэн зорилгоо умарталгүй хичээн суралцаж 4-н жилийн дотор аз жаргалын түлхүүрийг атгаад гарах ёстой.
Бидэнд суралцах боломжууд нээлттэй байна. Өнөөгийн оюутнууд бид арай л залхуу болоо юу. Зүгээр ажиглаад үзэхэд оюутан бидний амьдралын нэг  хэсэг автобус унаанд өнгөрч явахад оюутан залуус бид харих замдаа дэмий л явцгаана. Хэдийгээр би түүний нэг ч гэлээ өнөөдрөөс эхлээд автобусанд харих замдаа ядаж 2 ч болтугай англи үг цээжилж, өнөөдөр үзсэн хичээлээ эргүүлж нэг уншиж явахаар шийдсэн. Та бүхэн ч мөн адил надтай хамт нэгдээрэй. Миний ах надад  хэлэхдээ оюутан хүн 4 жил сурлаа гэж бодоход түүний 1 жил нь автобусанд өнгөрдөг 1 жил нь улирлын амралтууд хагас бүтэн сайны амралтууд байдаг. 1 жил нь хичээлээс бусад чөлөөт цагуудад зарцуулагддаг. Ингээд бидэнд ердөө сурах ёстой 10 сар байдаг гэнэ, бас болоогүй 1 оюутан дундажаар жилд 15 чөлөө авдаг гэж бодохоор 4 жилд 60 удаа нийт 2 сар гэсэн үг суралцах 10 сараас маань 2 сар хасагдаж 8 сар буюу 240 хоног энэ нь 5760 хоног цагийг л ашиглан суралцахын тулд бүхэл бүтэн 4 жил буюу 3540 хоног цагийг гэсэн. Суралцах ёстой 5760 цагт хичээл таслалтын цагийг оруулаагүй шүү гэж хэлж билээ. Ингээд бодохоор оюутны амьдрал урт ч суралцах хугацаа нь тун ч богино санагдана.
Алт ховор болохоороо үнэтэй байдаг,  амьдрал үнэтэй болохоороо богинхон байдаг үнэхээр амьдрал тул өнгөрсөн амьдралын алдаа оноон дээрээ тулгуурлан өнгөрсөн бүхэн эхлэл уриан доор ирээдүйн аз жаргалын амьдралын төлөө яг өнөөдрөөс хичээцгээе... Таны яг одоо байгаа цаг хугацаанаас өмнө амьдрал  түүх болон үлдэж та яг одоо байгаа цаг хугацаанаас эхлээд зорилгоо тодорхойлж түүндээ хүрэхийн тулд шат дараатайгаар аргуудаа цаасан дээр буулгаарай.
Өнгөрсөн бүхэн эхлэл -Амжилт хүсье.
3р байр
ТАЖГХ-ний тэнхимийн ТН-ийн багшийн
1-р курс Б.Баянмөнх
“Өнгөрсөн бүхэн эхлэл”
1990 онд ардчилал хувийн хэвшил болон зах зээл хөгжсөн билээ. Иймээс эдийн засгийн эрх чөлөөний асуудал хурцаар тавигдах болсон. Эдийн засгийн эрх чөлөө бол хөгжлийн гарц юм. Эдийн засгийн эрх чөлөө нь нийгмийн олон талт амьдрал тухайлбал: барилга байшин барих, òалхаа авахад хүртэл нөлөөлж оролцдог. Эдийн засгийн эрх чөлөөг ардчилàлын  дархлааíаас салгаж огт болохгүй.Үнэн хэрэгтээ ардчилал хэдий чинээ дархлаатай байна төдий чинээ эдийн засаг нь эрх чөлөөтэй байна гэж үзэж болдог.
 Манай улс 1990 оноос ардчилсан нийгэмд шилжсэн хэдий ч эдийн засгийн эрх чөлөө㺺𺺠äýëõèéä 2000-аад оны эхээр  дээгүүр байрт орж эхэлсэн байна. Тэгэхээр манайд эдийн засгийн эрх чөлөө гэдэг нь шинэ ойлголт юм. Харин эрх чөлөөт эдийн засаг нь улс орны гол тулгуур болохыг бид гурван жилийн өмнөөс л ойлгож эхэлсэн билээ. Зах зээлийн эдийн засаг гэхээр сонгох,хэрэглэх эрх чөлөө бас чөлөөт өрсөлдөөн гэсэн зүйлүүд таны санаанд орж ирж байж мэднэ.  Таныг юу дуртайгаа хэрэглэж, аль хүссэнээ үйлдвэрлэхэд тань ямар нэгэн эрх зүйн саад байдаггүй учраас зах зээлийн систем нь ийнхүү эрх чөлөөт байдалтай холбогдож байгаа болов уу гэж бодож байна.
Залуус бид гадаадын олон орон руу чөлөөтэй нэвтэрч өөрсдийн мэдлэг оюунаа дээшлүүлэн эх орондоо ирж сурсан мэдсэн бүхнээ ашиглан эх орноо хөгжүүлэх гэж буй иргэд. Мэдээж өөрсдийн хүссэнээр гадаадын өндөр хөгжилтэй орон шиг болгож чадахгүй ч бид өөрсдийн санал хүсэлтээ чөлөөтэй илэрхийлж шинэ санаа дэвшүүлж байх ёстой хүмүүс билээ. Тэгэхээр бидний чөлөөт байдал мэдээж бидний хөгжлийн гарц юм. Хөгжихийн хэрээр бид илүү чөлөөтэй сэтгэдэг харин чөлөөтэй сэтгэхийн хирээр бидний эх орон илүү өндөр хөгждөг билээ.
        Эцэст нь дүгнэхэд ардчилал гэдэг тийм ч хялбар бас шулуухан тоглоом биш болов уу. Энэ тоглоомд оролцож буй хүн эдийн засгийн эрх чөлөөтэй байж өөрийн хэрэгцээгээ хангахын тулд, өөрийн хүч чадал, оюун санаа, нөөц баялагаа дайчлах хэрэгтэй болдог. Гэхдээ оновчтой  зөв алхам хийж, ихийг сурч чадсан тохиолдолд л тэр эрх чөлөөг нь эдлэх боломжтой болно. Миний энэ бодол төвөгтэй ээдрээтэй орчинд зөв зүйтэй шийдвэрүүд гаргахад тань дөхөм  болох учиртай билээ.



E6

1 comment:

  1. xvmvvsee ynshaad setgegdelee bicherei bichsen tanid bayrlala

    ReplyDelete